JEL AKÜ Nedir? Bakımı Nasıl Yapılır? Ömrü Ne Kadardır?
Gelişen teknoloji sayesinde son yılların en çok tercih edilen akü çeşidi olan jel akülerin kullanımı hızla yaygınlaşmaya devam ederek kurşun asit akülerin kullanımını geri planda bırakıyor. Elektrik enerjisinin söz konusu olduğu hemen her mekanizmada kullanılan aküler, bu enerjiyi daha sonra kullanılmak üzere depolamayı sağlar. Tüm akü çeşitleri pillerin çalışma prensibine benzerlik gösterir. Tıpkı piller gibi pozitif ve negatif yüklere sahip olan kutupları inverterlara veya otomobillerden örnek verilecek olursa klima ve radyo gibi mekanizmalara doğrudan bağlıdır.
Kullanıldıkları yere göre aküler farklı çeşitlerde olabiliyor. Nikel kadmiyum, gümüş çinko gibi çeşitlerinin yanı sıra en sık kullanılan akü çeşidi kurşun asit aküler oluyor. Kurşun asit aküler de sulu ve kuru akü olmak üzere iki grupta inceleniyor. Sulu aküler adından da anlaşılacağı üzere belli zaman aralıklarında saf su eklenmesine ihtiyaç duyan bir çeşit. Ancak bu yazımızda sulu akülerden daha avantajlı olan ve kullanımı epey yaygın olan jel aküleri tanıtacağız.
Jel akü, kuru akülerin bir çeşididir ve içinde bulundurduğu elektrolitler sıvı değil, jel kıvamındadır. Bu jel kıvamı sağlayan silika ve sülfürik asidin birleşmesi ve bu jel-elektrolit ortamda akü içindeki iyon transferinin gerçekleşmesidir. Bu nedenle en büyük avantajı herhangi bir zamanda su ilavesine ihtiyaç duymaması olarak biliniyor. Dolayısıyla sızdırma gibi bir ihtimali ve çevreye zarar verme olasılığı da bulunmuyor. Bunun yanında ayrıca jel aküler sulu akülere göre yaklaşık 5 kat daha uzun ömürlü oluyor. Jel akülerin öne çıkan bir diğer avantajı ise sulu akülere kıyasla yüzde 75 daha fazla kapasiteye sahip olması. Bu nedenle çok daha yüksek performansı ve geniş kullanım alanı sunuyor.
Karavanlar, golf araçları, telekomünikasyon sistemleri, tekerli sandalyeler, yer temizleme makineleri ve yenilenebilir enerji sistemleri olmak üzere epey geniş bir kullanım ağına sahiptir. Özellikle güneş enerji sistemlerinde titreşim ve sıcaklık değişimlerine karşı çok dayanıklı olması nedeniyle solar jel aküler kullanılmaktadır. Uzun deşarjda mükemmel performans göstermeleri sayesinde denizcilik ve güneş enerji sistemleri en fazla kullanıldıkları alan olarak öne çıkmaktadır.
Jel akülerin çalışma prensibi ‘dönüşüm’ şeklinde; yani akü içindeki gaz faza geçen elementlerin yoğunlaşıp kimyasal reaksiyon oluşturmasıyla çalışıyor. Bu özelliği sayesinde jel aküler ‘bağımsız tip’ akü sınıfında yer alıyor. Çünkü jel akülerde güvenliği sağlayan özel valf sistemi gazların sistemden uzaklaşmasını önleyerek su kaybını önlüyor ve sulu akülerde olduğu gibi zaman içinde su eklenmesi gibi bir ihtiyaca gerek duymuyor.
Akü bakımı yaparken özellikle jel aküler için yapılan en büyük yanlışlardan birisi akü valflerini zorlayarak açmak ve içerisindeki gazları uzaklaşmasına ve akünün kullanım ömrünün azalmasına yol açıyor. Jel akülerde ancak çok yüksek basınç değerlerine ulaşıldığı zaman gaz çıkışı söz konusu olur ki bu da çok düşük bir ihtimaldir. Çünkü daha önce de belirttiğimiz gibi akünün çalışma prensibi yoğunlaşma ve dönüşümden ibarettir ve gazların uzaklaşması minimum düzeydedir ve bu nedenle sulu akülere kıyasla jel akülerde çok küçük havalandırma pencereleri bulunur.
Jel akülerin kullanım kapasitesi, sulu akülerinkine kıyasla kat be kat fazladır. Şöyle ki; 100 Ah sulu akü %50 kullanım kapasitesine sahipken, jel aküde bu oran %80’e kadar çıkabilmektedir. Oldukça geniş bir kullanım alanına sahip olan jel aküler çevrim ömrünün yüksek olması nedeniyle böylesine sık tercih edilir hale gelmiştir. Az önce belirttiğimiz kapasitesi sayesinde çevrim ömrü 100 olan bir sulu aküyle kıyaslanan jel akünün çevrim ömrü 450’dir. Bu da demek oluyor ki deşarj oranı %80 olan bir jel akünün 450 defa deşarj ve şarj edilmesine imkan sağlar. Jel aküyü bu kadar avantajlı kılan ‘derin deşarj’ özelliği de bunu tanımlamaktadır.
Jel akü fiyatları daha yüksek verim ve performansa sahip oldukları için elbette biraz daha yüksek fiyat etiketlerine sahip oluyor. Fakat jel akülerin de kendi içinde fiyat farkına sebep olan özelliklerinin başında akım ve verimlilik değerleri etkili oluyor. Jel akülerin fiyatlarını belirleyen etmenler arasında üretim yeri ve tarihi, derin deşarj miktarı, markanın kalitesi, akım değeri, garanti koşulları yer alıyor. Ayrıca yurtdışı menşeili ürünler olduklarından jel akü fiyatları döviz kurlarına göre de değişiklik gösterebiliyor. Kapasitesine bağlı olarak en ucuz jel akü 100 Ah ve yaklaşık 1500 liraya satışa sunulurken, 200 Ah kapasiteli jel akü 3000 liraya kadar çıkabiliyor.
Çok fazla para ödemeden jel akünün avantajlarından yararlanmak isterseniz 100 Ah kapasiteli seçenekleri tercih etmek faydalı olacaktır. Bu kapasiteye sahip jel aküler ortalama 600-700 lira arasında değişiklik gösterirken elbette burada ürün kalitesi de fiyata yansır. Yani ucuz jel akü yalnızca düşük kapasiteli ancak kaliteli bir ürün tercih ettiğinizi göstermez. Bu nedenle iyi bir piyasa araştırması yapıp kullanılacak yer ve cihazlar da göz önünde bulundurularak karar verilmelidir. Diğer akü çeşitlerine kıyasla daha pahalı olsa da jel aküler zaman içinde bu fiyat farkını tolere ederek, verimli bir kullanım sunabilir.
İlginizi Çekebilir: Uygun Jel Akü Fiyatları
